Φτώχεια, πείνα, δίψα, πόνος, εξαθλίωση...

Φτώχεια, πείνα, δίψα, πόνος, εξαθλίωση. Λέξεις που ακούμε πολύ συχνά στην καθημερινή μας ζωή – και δη τον τελευταίο καιρό. Η ευκολία με την οποία τις συναντάμε, αλλά και με την οποία εμείς οι ίδιοι τις χρησιμοποιούμε, είναι χαρακτηριστική. Η αλήθεια είναι πως έχουμε μια τάση να υιοθετούμε τέτοιου είδους όρους στην προσπάθεια μας να «φωτογραφίσουμε» και να αντικατοπτρίσουμε τις συνθήκες οι οποίες επικρατούν σήμερα στη χώρα μας. Μπορούμε όμως πραγματικά να γνωρίζουμε και να έχουμε στο μυαλό μας μια καθαρή και αντιπροσωπευτική εικόνα της ρεαλιστικής σημασίας των παραπάνω εννοιών;
Η απάντηση είναι απλή και δεν εμπνέει περαιτέρω αμφιβολίες: OXI. ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ.

Λέξεις σαν αυτές με τις οποίες ξεκίνησα το κείμενό μου, δεν αποτελούν τίποτα λιγότερο από την στυγερή πραγματικότητα ενός μακρινού τόπου, και μας παραθέτουν τα δεδομένα μιας διαφορετικής –ολοκληρωτικά ξένης για μας – διάστασης. Ο τόπος αυτός, μια εξωπραγματική κατά την υπόληψη μας πτυχή του κόσμου στον οποίο ζούμε, δεν είναι άλλος από την Αφρική. Οι δύσκολες συνθήκες επιβίωσης, η καταπάτηση και στέρηση των θεμελιωδών και πρωταρχικών δικαιωμάτων και αναγκών των ανθρώπων που ζουν σε αυτές τις περιοχές, αλλά και ο φόβος και η αγωνία που τους κυριεύει για το «αύριο» και για τις ακόμα πιο αντίξοες συνθήκες που πλησιάζουν, συσπειρώνονται και δημιουργούν μαζί ένα άθλιο και δυσβάσταχτο περιβάλλον ζωής. Είναι πιθανόν, οι ελλειπείς μου γνώσεις στο επίπεδο των διαφορετικών συνθηκών διαβίωσης ή των δυνατοτήτων και τρόπων ανάπτυξης ενός συστήματος, ή ακόμα και οι λιγοστές εμπειρίες πολυπολιτισμικών στοιχείων, ιδεών και αντιλήψεων με τις οποίες είμαι τροφοδοτημένος στην ηλικία των 16 ετών, να μην μου επιτρέπουν να κατανοήσω με σιγουριά και σαφήνεια τέτοιας σημαντικότητας καταστάσεις.
Παρά ταύτα, θεωρώ πως η επίγνωση και η ωριμότητα του εαυτού μου με καθιστούν ικανό να οδηγηθώ στην εξής διάκριση: Είναι τουλάχιστον άδικο και αδικαιολόγητο για τα –άτυχα και μη προνομιούχα- παιδιά που ζουν σε αυτές αφρικανικές χώρες, που θα αποτελέσουν αναμφίβολα το μέλλον και την ελπίδα του αυριανού κόσμου, να στερούνται την δυνατότητα να ονειρεύονται και να θέτουν στόχους. Το γεγονός ότι εκείνα γεννήθηκαν σε διαφορετικές περιοχές και υπό άλλες συνθήκες, δεν με καθιστά εμένα πιο άξιο ή εκείνα λιγότερο ικανά. Πώς λοιπόν μπορούμε να μειώσουμε αυτήν την διαφορά και να δώσουμε μια αποτελεσματική λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα που αφορά τις ζωές εκατομμυρίων –απολύτως ομοίων και ίσων με μας- ανθρώπων;

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ανθρωπιστικών οργανώσεων, περισσότεροι από 20 εκατομμύρια άνθρωποι στην ανατολική Αφρική έχουν αυτήν την χρονική στιγμή ανάγκη έκτακτης επισιτιστικής βοήθειας. Πρόσφατη έρευνα της UNICEF έδειξε πως ανά τον κόσμο:
• 640.000.000 παιδιά δεν έχουν ικανοποιητική στέγαση.
• 500.000.000 παιδιά δεν έχουν πρόσβαση σε εγκαταστάσεις υγιεινής.
• 400.000.000 παιδιά δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές νερό.
• 300.000.000 παιδιά στερούνται πληροφόρησης (τηλεόραση, ραδιόφωνο ή εφημερίδες).
• 270.000.000 παιδιά δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας.
• 140.000.000 παιδιά, η πλειοψηφία κορίτσια, δεν έχουν πάει ποτέ σχολείο.
• 90.000.000 παιδιά στερούνται το φαγητό σε πολύ σοβαρό βαθμό.
• 1.800.000 παιδιά σκοτώθηκαν σε πολέμους από το 1990.
• 20.000.000 παιδιά εγκατέλειψαν τις εστίες τους εξ’ αιτίας των πολέμων τη δεκαετία του '90.
• 15.000.000 είναι ορφανά εξ' αιτίας του AIDS.
Είναι εύκολο να συμπεράνουμε λοιπόν, ότι τα παραπάνω στοιχεία παρουσιάζουν κατά κύριο λόγο τις φτωχές και μη αναπτυγμένες χώρες της Αφρικής, γνωστές και ως «χώρες του 3ου κόσμου».

Εκτός των παραπάνω στοιχείων, αξίζει να αναφέρουμε πως τα δικαιώματα εκατομμυρίων παιδιών στην Αφρική παραβιάζονται επειδή αποστερούνται πολλαπλές βασικές υπηρεσίες που απαιτούνται για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν. Εκατομμύρια είναι επίσης και τα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες ή κοινότητες που έχουν εξοντωθεί και καταστραφεί έλεω ένοπλων συρράξεων. Στην υποσαχάρια Αφρική μάλιστα, το AIDS οδήγησε σε αυξανόμενα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας, δραματική μείωση στο προσδόκιμο ζωής και εκατομμύρια ορφανά.

Η μοίρα αυτών των παιδιών μπορεί να χαρακτηριστεί μονάχα ως καταδικαστέα. Οι λαοί αυτοί είναι αφημένοι στο έλεος και την αδιαφορία των «μεγάλων» και των «ισχυρών» αυτού του κόσμου. Αυτό που πρέπει εμείς όμως να αντιληφθούμε, είναι πως το μέλλον και η ελπίδα αυτών των ανθρώπων εξαρτάται αποκλειστικά από τη δική μας θέληση και τις δικές μας πράξεις.

Το ιδιαίτερο μου ενδιαφέρον και η ευαισθητοποίηση μου προς το συγκεκριμένο ζήτημα θα με οδηγήσουν στην συγγραφή και άλλων άρθρων, και στην προσπάθεια μου να αναλύσω εκτενέστερα διάφορες πτυχές του προβλήματος. Προς το παρόν θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Βάιο Τριανταφύλλου για την ευκαιρία που μου προσφέρει, να εκφράζω τις απόψεις μου και τις ανησυχίες μου μέσω του διαδικτυακού του ιστότοπου.

Φίλιππος Λέτσας