Το ξεχασμένο Μάλι

Οταν ξεκίνησα το μεγάλο ταξίδι για το Μάλι για να παρακολουθήσω ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα που γίνεται στις πύλες της Σαχέλ, δεν φανταζόμουν ότι θα επέστρεφα στην Αθήνα κουβαλώντας μαζί μου όχι μόνο τα συγκλονιστικά τοπία της Αφρικής αλλά και τη ζοφερή εικόνα μιας από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου. Ελάχιστες ανθρωπιστικές οργανώσεις βρισκονται εκεί για να βοηθήσουν και ο τουρισμός είναι ανύπαρκτος. Η χώρα δεν έχει πόρους ούτε πρόσβαση στη θάλασσα για να την κάνει ελκυστική για τον τουρισμό ή για το εμπόριο και την οικονομία. Η πρωτεύουσα Μπαμάκο που ήταν το 16ο αιώνα το κέντρο μιας μεγάλης αυτοκρατορίας και ενός μεγάλου πολιτισμού μοιάζει σήμερα με θάλαμο αερίων.

Χιλιάδες παληά αυτοκίνητα μολύνουν με το καυσαέριο το περιβάλλον ενώ η καύση των σκουπιδιών στις αυλές των σπιτιών και σε διάφορα σημεία της πόλης δημιουργούν ένα πυκνό πέπλο καπνού που απλώνεται παντού και προκαλεί σχεδόν ασφυξία. Ενα τέτοιο πρωινό, οι υπεύθυνοι του περιβαλλοντικού προγράμματος (Mali Folkecenter λέγεται η οργάνωση που το δημιούργησε) με πήγαν να επισκεφθώ ένα μικρό χωριό σφηνωμένο στην είσοδο της Σαχέλ, 200 χιλιόμετρα από το Μπαμάκο. Εκεί υπάρχουν καλλιέργειες του φυτού Γιατρόφα το οποίο εμποδίζει την ερημοποίηση ενώ από τον καρπό του παράγεται καύσιμο για τα αυτοκίνητα αλλά και σαπούνι.
Είδα παιδιά από 3 εως 10 χρονών να σκαλίζουν σε λόφους από σκουπίδια για να βρούνε κάτι φαγώσιμο, παιδιά με πρησμένες από την ασιτία κοιλιές αλλά με τεράστια αθώα μάτια να με κοιτάνε. Ενα τετράχρονο αγόρι, γυμνό με φανερά τα σημάδια του υποσιτισμού να μασάει έναν μικρό κίτρινο καρπό αργά αργά με το φόβο ότι θα τελειώσει. Μια γυναίκα να μου περιγράφει ότι περπατάει κάθε μέρα 30 χιλιόμετρα για να φέρει νερό στην οικογένειά της και να μου δείχνει τα σκισμένα της πόδια.
Εφυγα με την επιθυμία να μεταφέρω αυτή την εικόνα στην Ελλάδα. Και να σκεφτεί κανείς ότι η κατασκευή ενός πηγαδιού κοστίζει 3000 ευρώ, ενός σχολείου 5000 ευρώ και ενός νοσοκομείου μόλις 10000 ευρώ.